Kent Rehberleri

Budapeşte

Budapeşte 1873’te Pest, Buda ve Obuda birleşene kadar ortada yoktu. Danube’ye yapılan bir köprü sayesinde bu karar da verilmiş oldu. Budapeşte 17 Kasım 1873’te Buda, Pest ve Obuda’nın resmi olarak birleşmesiyle tek bir şehir haline geldi. Bunda en büyük pay Szechenyi lanchid, yani Zincir Köprü’ye ait.

Budapeşte’yi, Danube Nehri üzerinden birleştiren ilk köprü olma özelliğine sahip olan Zincir Köprü, ismini, yapımına finansal destek sağlayan Kont Szechenyi’den alıyor. Efsaneye göre Szechenyi, kentin Pest tarafındayken babasının ölüm döşeğinde olduğu haberini alıyor ve fırtına nedeniyle bir hafta boyunca karşıya geçemeyip babasını ölmeden son kez göremiyor.

Bir daha kimsenin böyle bir şey yaşamaması için kendine verdiği sözü tutarak köprüyü yaptırıyor. Zincir Köprüsü yalnızca günlük yaşama pratiklik kazandırmakla kalmayıp kültürel ve ekonomik olarak da insanların gelişimine imkân sağlamış.

İlginç bir bilgi de, Londra’da Thames Nehri üzerinde yer alan köprüyü tasarlayan William Tierney Clark’ın, bu köprüyü de tasarlamış olması. İki köprünün çizgisi birbirine oldukça yakın. Resmi açılışı 1849’da yapılan köprü, 202 metre uzunluğuyla zamanının en uzun köprüsü olma özelliğine de sahip.

Budapeşte Hakkında Genel Bilgiler

Ülke: Macaristan
Dil: Macarca
Para Birimi: Forint
Saat farkı: Türkiye'den 1 saat geridedir

Budapeşte’de mola zamanı

Sıkı bir gezi programı ya da alışveriş sonrası Vaci Caddesi’ndeki kafelerde oturup etrafı seyrederek yorgunluk atmak çok zevkli. Hava sıcaklığının yaz aylarında aşırı artmaması şehri çok daha rahat ve kolay gezmenizi sağlıyor. Böylece bir şehri keşfetmenin en güzel yolu olan yürümek, sizin için keyif halini alıyor. Peşte’nin düz yolları ve rahat kaldırımları, Buda’da yerini merdivenlere ve rampalara bırakıyor. Yine de bu yorgunluk kesinlikle araba camından şehri görmekten çok daha iyi.

Budapeşte’de gece hayatı

Barlar, kulüpler, diskolar ve şehrin çeşitli park ve salonlarındaki festivaller sizi eğlendirmek için sıraya giriyor. Son zamanlarda Café del Rio ve Holdudvar en moda mekânlar. Eğer caz seviyorsanız, Columbus Jazz Bar’a mutlaka gidin.

Buda ya da Batının zengin tepeleri

Buda, Tuna Nehri’nin Batı yakasında kalıyor. Şehrin iki önemli tepesi bu yakada. Bunlardan ilki Şato Tepesi. Şato Tepesi’ne arabayla ya da teleferikle ulaşmak mümkün. Tepeye ulaştığınız zaman, Tuna Nehri üzerinde bulunan Margeret Adası ve Peşte’ye bağlantı noktalarından biri olan Lanchid Köprüsü hemen altınızda kalıyor. Bu tepedeki ilk şato, Moğol saldırılarından sonra, 1255 yılında, Kral Bela tarafından yaptırılmış. Osmanlı saldırılarında ve 2. Dünya Savaşı’nda yıkılsa da yeniden inşa ediliyor. Bugün şato kompleksinin tam ortasında Matyas Kilisesi duruyor. 1255-1269 yılları arasında Bakire Meryem adına inşa edilen kilise, daha sonra, kiliseyi genişleten ve dekorasyonunu yaptıran Kral Matyas’ın adı ile anılmaya başlanmış. En son yapılan dekorasyon çalışmaları sayesinde, kilisenin oldukça az ışık alan kapalı bölümüne girdiğinizde bile, muhteşem ikonografik duvar süslemelerini, mezarları ve dua odalarını görebiliyorsunuz. Kilise gezisini tamamlayıp dışarı çıktığınızda, binanın arka tarafındaki anıtı görebilirsiniz. Bu anıt, Buda’yı başarı ile savunan balıkçılar için yapılmış. Ayrıca Balıkçılar Kulesi’nden şehir manzarasını da izleyebilirsiniz. Kulenin arkasında kalan duvarlar, bugün Hilton Oteli’nin cam yapısıyla bütünleşip güzel bir mimari yapı oluşturmuş. Otelin barı dinlenmek için güzel bir alternatif olsa da, yorulmak nedir bilmeyenler için kilisenin önündeki dar sokaklarda başlayan hediyelik eşya dükkânlarını, sanat galerilerini ya da antikacıları dolaşmak keyifli olacaktır. Yine bu bölgede bulunan Ruszwurm Pastanesi, Biedermeier stilindeki süslemeleri ve her zaman taze olan kekleriyle doğru bir mola yeri.
Buda tarafındaki bir diğer önemli bölge ise Gellert Tepesi. Yine hem arabayla hem de yürüyerek çıkabileceğiniz bu tepede, şehrin neredeyse tamamından görülebilen, Başpiskopos Gellert’in 1902’de yapılmış olan heykeli karşılayacak sizi. Paganlar tarafından, 1046 yılında bu tepeden aşağıya atılarak öldürülen Gellert, bugün heykeli ile barış ve kardeşlik çağrısında bulunuyor. Tepenin ortasında Habsburglar’ın yaptırdığı ve 1945’te Almanların son savunma kalelerinden biri olan hisarı ve barakalarını görmek mümkün. Bugün bu barakalar 1.500 kişiye servis veren bir restorana dönüştürülmüş.

Bağımsızlık anıtı, tepedeki en yeni yapı

Komünist rejim döneminde, Alman işgalinden kurtuluşu temsil eden anıt, aslında yeni istilacıların gövde gösterisi olarak algılanmış. Gellert Tepesi’nden aşağıya indiğinizde ise Bağımsızlık Köprüsü sizi Peşte’ye geçirmek için bekliyor olacak. Ancak köprüyü geçmeden önce görülebilecek iki eski hatıra daha var. Macaristan’a gül fidelerini getiren kişi olarak tanınan dervişin mezarı olan Gül Baba Türbesi ve 1556 yılında yapılmış Türk Hamamları, bu güzel şehre bıraktığımız tarihi armağanlar.

Peşte bugünkü şehrin kalbi...

Peşte tarafı, şehrin yeni yüzünü sergiliyor bize. Sokaklar daha hareketli, dükkanlar ve müzeler Budapeşte’nin yerlilerinin yanı sıra turistlerle dolup taşıyor. Kısa sürede siz de bu enerjiye adapte olup yorulmak bilmeden dolaşmaya başlıyorsunuz Peşte’de. 1872 yılında yapılmış olan Doğu Tren Garı, Macaristan Bilim Akademisi, 1851’de inşa edilen 96 metre yüksekliğindeki kubbesi ile Aziz Stephan Kilisesi ve Ulusal Opera Binası, yarım günde gezilebilecek yerler olarak çıkıyor karşımıza. Macarlar’ın bölgeye gelişinin 1000. yıl dönümü anısına 1896 yılında inşa edilen baş melek Cebrail Heykeli, Kahramanlar Meydanı’nın ortasında, 36 metre yüksekliğindeki bir sütunun üstünde bulunuyor. Meydanın ortası yine bir heykel grubu ile donatılmış. Bunlar bölgeye ilk gelen kavimleri temsil ediyorlar. Kavim krallarının heykellerinin karşısında ise Meçhul Asker Anıtı bulunuyor. Meydan, turistler haricinde kaykay ve bisiklet meraklılarının da uğrak yeri. Meydandaki Sanat Müzesi binasının ardında, şehrin hayvanat bahçesinin de bulunduğu Varosliget Parkı yer alıyor. Yine aynı alandaki Gundel Restaurant, şehrin en ünlü ve eski restoranı. Tabi en pahalılarından biri olduğunu hatırlatmamız gerek. Nehir kenarına indiğimizde ise Marks - Engels Anıtı ve Parlamento Binası çıkıyor karşımıza. 1884 yılında inşa edilen Parlamento Binası; 95 metre yüksekliği, 268 metre uzunluğu ve cephesini süsleyen 233 heykeli ile gözalıcı bir yapı. Binanın içi de freskler ile bezenmiş. Parlamentonun karşısındaki Etnografya Müzesi, Macar kültürünü daha yakından tanımak isteyenler için gezilmesi gereken müzelerden biri.

Şehirdeki gezinizi tamamladıktan sonra gidilebileceğiniz birkaç alternatif daha...
Budapeşte’den hareketle Macaristan’ın ilk başkenti olan Esztergom’a gidip, kale içini ve açılışı için Franz Liszt’in “Büyük Ayin” adlı eserini bestelediği kiliseyi görebilir; dönüş yolunda da Budapeşte’ye 18 km mesafedeki Szentendre kasabasına uğrayarak küçük dükkânlardan alışveriş yapabilirsiniz. Szentendre, 7 kilise arasına inşa edilmiş ve inanılmaz bir atmosfere sahip.

Alışveriş meraklılarının dikkatine

Ülkedeki bütün hediyelik eşyaları Szentendre kasabasında ya da şehir içindeki alışveriş caddelerinde bulabilirsiniz. Şehir içindeki en önemli yer Vaci Caddesi.
Modern mağazaların dışında şehrin ve ülkenin sembolü haline gelmiş olan Tokai şarapları, mavi beyaz renklerdeki köylü gömlek ve etekleri ile ahşap işleri satan mağazalarda keyifli bir gün geçirebilirsiniz. Ama meraklısı için en özel mağazalar ise Macar porselenleri satanlar...

Dünya çapındaki Herend porselenleri, 1980’lerdeki ya da 90’ların başındaki gibi çok ucuza olmasalar da, Türkiye’ ye oranla daha ucuza almanız mümkün. Hatta porselen konusu sizde bir takıntıysa, şehrin dış semtlerindeki Herend fabrikasına tur ile gidebilirsiniz. Bu arada meyve, sebze ve et satılan eski pazar binası da, çarşı kültürünü yansıtması bakımından gezilebilecek yerler arasında.

Hamamlarıyla ünlü Budapeşte

Budapeşte, Roma döneminden beri doğal kaynakları ile ünlenmiş. Osmanlı döneminden itibaren “hamamlar şehri” olmuş. Buda tarafındaki Rac hamamları hâlâ komünist dönemin izlerini taşısa da, Gellert Otel’inin spa’sı sizlere eşsiz bir lüks yaşatacak kalitede.

Kiraly Hamamları 1556’dan beri Osmanlılar’ın şehre hediyesi. Hamam kültürü Macarlar arasında oldukça yaygın ve çeşitli kürler için Budapeşte’ ye hatırı sayılır derecede çok ziyaretçi geliyor.

Budapest Card alırsanız, tüm toplu taşıma araçlarına bedava binebiliyorsunuz.
Ayrıca, bu kart ile kimi müzelere giriş bedava; kimilerindeyse indirimden faydalanıyorsunuz. Eğer yemeği iyi pişmiş seviyorsanız, bunu sipariş verirken özellikle belirtmelisiniz. Çünkü Macarlar genellikle az pişmiş yemek severler.
Budapeşte’den kendiniz veya sevdikleriniz için alabileceğiniz, kenti simgeleyen en güzel hediye Budapeşte porselenleri.

Mutlaka görülmesi gereken Budapeşte müzeleri

Bir kent, geçmiş tarihinde ne kadar çok olaya tanıklık ettiyse müzede sergileyeceği o kadar çok şeyi vardır. Budapeşte tam da böyle bir şehir. Osmanlı işgali, Almanya işgali, Sovyet işgali derken zaten tarihin en güçlü imparatorluklarından birinin başkenti olan şehir dünya savaşlar tarihinin canlı bir tanığı aslında. Tüm bu olaylara günümüzde tanıklık etmenin yolu da bu efsane şehrin müzelerini ziyaret etmekten geçiyor.

Macaristan Ulusal Müzesi

Budapeşte’nin en önemli ve en geniş kapsamlı müzesi olan Macaristan Ulusal Müzesi, görkemli mimarisi ilse henüz içine girmeden insanı etkilemeyi başarabilenlerden. Çok sayıda heykel bulunan müze bahçesi, her yıl müze festivaline ev sahipliği yapmaktadır. Müzede, eski ve modern tarihe dair çok sayıda eser bulunmaktadır. Kralların kişisel eşyalarının da sergilendiği müzede ünlü sanatçı Mozart’a ait bir de müzik enstrümanı bulunmaktadır. Müze Pazartesi günleri hariç 10.00 - 18.00 saatleri arasında gezilebilir. 
Ücret: Yetişkin 1600 ft (Macar Forinti), Öğrenci 800 ft
Adres: Múzeum krt. 14-16, 1088 Budapeşte, Macaristan
Bilgi
http://www.hnm.hu/en

Tarih Müzesi

Budapeşte’de Ulusal Müze’den sonra en çok ziyaret edilen müzelerden biri de Tarih Müze’sidir. Özellikle Türk seyahat severlerin oldukça ilgisini çeken müzede Osmanlı dönemine dair önemli eserler bulunmaktadır. Çok sayıda Osmanlı mezarının bulunduğu müze bahçesi yakınında Kemal Atatürk isimli bir de sokak bulunmaktadır. Müze her gün 10.00 - 18.00 saatleri arasında ziyaret edilebilmektedir. 
Ücret: Yetişkin 2000 ft, Öğrenci 1000 ft
Adres: Szent György tér 2, 1014 Budapeşte, Macaristan
Bilgi
http://www.btm.hu/eng

Terör Müzesi

Budapeşte’ye gidildiğinde mutlaka görülmesi gereken müzeler arasındadır. Nazi işgali sırasında Almanların, işgalden sonra da Sovyet askerlerinin karakol olarak kullandığı bina bugün terör müzesi olarak görev yapmaktadır. İşkence odaları, hücreler, görüntü, ses ve dokümanların sergilendiği müze mutlaka ama mutlaka gezilmelidir. Terör müzesi, Pazartesi hariç her gün 10.00 - 18.00 saatleri arasında ziyaret edilebilmektedir.
Ücret: Yetişkin 2000 ft, Öğrenci 1000 ft
Adres: Andrássy út 60, 1062 Budapeşte, Macaristan
Bilgi
http://www.terrorhaza.hu/en

Memento Park

Memento Park Budapeşte’nin en önemli açık hava müzesidir. Sovyet dönemine ait heykellerin sergilendiği müzede Sovyet sanatının estetiği ve ihtişamına dair önemli bilgiler edinilebilir. Müze hergün 10.00 - 18.00 saatleri arasında ziyaret edilebilir. 
Ücret: Yetişkin 1500 ft, Öğrenci 1000 ft
Adres: Balatoni út - Szabadkai utca sarok, 1223 Budapeşte, Macaristan
Bilgi
http://www.mementopark.hu/

10 ADIMDA BUDAPEŞTE

1

 

Spa keyfi: Gellert Hamamı

Bu geleneksel Budapeşte hamamı, bugün modern bir spa olarak hizmet veriyor. Yine de geçmişin izlerini ve büyüsünü koruyarak… Üç açık hava havuzuna ve sekiz adet kapalı termal banyoya sahip olan Gellért’in 118 doğal kaynaktan gelen termal suları, 21-78 derece arasında değişiyor. Budapeşte, bu zengin termal kaynakları nedeniyle 1934’te ‘spa kenti’ unvanına layık görüldü. Gellért Hamamı ve Oteli ise 1918’den bu yana hizmet veriyor.

4 Kelenhegyi út Budapeşte, Macaristan +36-1/466-6166 www.gellertbath.com

2

 

Strudel kursu: First Strudel House of Pest

Budapeşte’deki bu sıra dışı kafe ve restoranın, müşterilerini ağırlamak dışında önemli bir misyonu daha var: Ünlü Macar tatlısı strudel’in unutulup gitmesinin önüne geçmek. Sveti Stefan Meydanı yakınında, 1812 tarihli bir yapıda hizmet veren restoran; hem zengin geleneksel Macar mutfağı, hem de elde yapılmış Macar ‘strudel’i sunuyor. 12 dakikalık bir filmin de eşlik ettiği interaktif bir strudel kursu sunan restoranda, siz de geçmişi 15. yüzyıla dayanan Macar strudel’inin yapılışını öğrenebilirsiniz.

22 Oktober 6 Budapeşte, Macaristan +36-1/428-0134 www.reteshaz.com

3

 

Macar üzümleri: Bortarsasag Lanchid

Özellikle Tokaj bölgesinde yetiştirilen üzümlerle son derece lezzetli şaraplar yapılıyor. 500’e yakın Macar şarabı arasından dilediğinizi tadıp satın alabiliyorsunuz. Mağazada şarapların yanı sıra şarap aksesuarları, bardaklar ve şarküteri ürünleri de satılıyor.

Lanchid U. 5 Budapeşte, Macaristan +36-1/225-1702 www.bortarsasag.hu

4

 

Müzik sefası: Liszt Müzik Akademisi

Sadece Macaristan’ın değil, dünyanın sayılı müzik akademileri arasında gösterilen Liszt Müzik Akademisi, eğitim hizmetinin yanı sıra Budapeştelilere düzenli olarak müzik ziyafeti sunuyor. Akademinin konser programında klasik müzikten operaya, cazdan Macar halk müziğine birçok türe yer veriliyor. Konserler sonbahar-kış sezonunda sıklaşsa da yaz aylarında da devam ediyor. Akademinin mağazasında CD ve DVD’ler de satılıyor.

Liszt Ferenc Ter 8. Budapeşte, Macaristan +36-1/462-4600 lisztacademy.hu

5

 

Pazar alışverişi: Central Market Hall

Alışveriş yapsanız da yapmasanız da görmeniz gereken bir pazar yeri. 1896 yapımı bu dev ve çekici bina, Budapeşte’nin en büyük kapalı pazarı. Samu Pecz tarafından tasarlanan binanın çatısı, renkli Zsolnay çinileriyle süslü. Pest’te, Özgürlük Köprüsü’nün bitiminde bulunan pazar üç kata yayılıyor. Ana kat oldukça eklektik. İçinde hamur işlerinden havyara, baharattan meyve ve sebzeye ne ararsanız var. İkinci katta restoranlar ve hediyelik eşya dükkânları bulunuyor. En üst kattaki yeme içme tezgâhlarında yöresel bir atıştırmalık lángos’u (kızarmış hamur) tadabilirsiniz. Pazar yerini en sakin haliyle rahat rahat gezmek isterseniz pazartesi sabahlarını tercih edin.

1-3 Vámház körút Budapeşte, Macaristan +36-/366-3300

6

 

Mükemmel bir akşam yemeği: Borbirosag

Pazar yeri Central Market Hall’un bitişiğindeki bu restoran, geleneksel Macar yemekleriyle tanınıyor. Üç kata yayılan Borbíróság, tuğla ve ahşap dekoruyla son derece endüstriyel bir görünüme sahip. Menüden seçim yaparken dikkatli olmak gerek, zira yemekler oldukça ağır ve bir anda midenizi gereğinden fazla dolmuş bulabilirsiniz.

5 Csarnok Tér Budapeşte, Macaristan +36-1/219-0902 en.borbirosag.com

7

 

Parlamento Binası

Dev kubbesiyle bir katedrali andıran Macar Parlamento Binası, aynı zamanda Avrupa’nın ikinci en büyük parlamento binası. İnşası 20. yüzyılın başında tamamlanan bu etkileyici yapıyı rehber eşliğinde gezmek mümkün. Yaz döneminde hafta içi 08.00-18.00, hafta sonları ve kış döneminde ise 08.00-16.00 arası açık.

V. Kossuth Ter, Peşte Budapeşte, Macaristan www.parlament.hu

8

 

Varosliget (Şehir Parkı)

Parklar özellikle Avrupa şehirlerinin olmazsa olmazı. Budapeşte’nin en büyük parkı ise Varosliget. Kent merkezine son derece yakın olan parkın ana girişi, Hősök Tere (Kahramanlar Meydanı) tarafında. Parkın içinde botanik bahçesinden kaplıcaya (Széchenyi) ve eğlence parkı Vidámpark’tan Vajdahunyad Kalesi’ne kadar birçok doğal ve insan yapımı güzellik saklı. Kış aylarında yolunuz düşerse kurulan geniş pistte buz pateni de yapabilirsiniz.

XIV. Városliget, Széchenyi-sziget Budapeşte, Macaristan

9

 

Uygulamalı Sanatlar Müzesi: Iparmüveszeti

Iparmüveszeti, kentin kaçırılmaması gereken noktalarından biri. Art Nouveau mimari stilinde yapılmış bir binada hizmet veren müze, Macaristan’ın ünlü Zsolnay porselenleriyle süslü. 19. yüzyılın sonunda yapılan binanın tasarımı Ödön Lechner’e ait. Müzede hem geçici sergiler düzenleniyor hem de Macar sanatına ait metal işi, mobilya, tekstil ve cam üretimleri sergileniyor.

Ülloi U. 33-37 Budapeşte, Macaristan +36-1/456-5107 www.imm.hu

10

 

Genç kalanlar için: Retrock

Özellikle üniversite gençliği arasında son derece popüler olan Retrock, kentin daha yeni kesimi Peşte’de hizmet veren avangard bir kıyafet mağazası. Son derece yaratıcı genç Macar tasarımcıların deneysel sayılabilecek ürünlerini satan mağazada, yeni ve vintage parçalar kombine ediliyor. Satış görevlilerinin çoğunluğu genç moda tutkunlarından oluşuyor. Butikte aynı zamanda film posterleri, çizgi romanlar, nostaljik aksesuarlar ve uluslar arası moda tasarımcılarından parçalar da var. Retrock’un kardeş butiği Retrock Deluxe’ta ise USE Unused, Nanushka, Tamara Barnuff ve Je Suis Belle gibi daha lüks tasarımcıların kreasyonlarına yer veriliyor.

28 Bp. V. Ker. Ferenczy Istvan Budapeşte, Macaristan +36-30/678-8430 www.retrock.com